Geschiedenis blauw-groene daken in Amsterdam - SpongeJob Zuidas
Het Polderdak was het antwoord op de vraag: "Wanneer is een groen dak blauw?". De innovatie leidde, in samenwerking met De Dakdokters, Gemeente Amsterdam, Waternet en de Green Business Club Zuidas, tot het inzicht dat substantiële gekwantificeerde waterberging op het dak goed mogelijk was. Op de broedplaats Old School werd in de zomer van 2013 een Polderdak (1200 m2)  gerealiseerd dat 70 liter/m2 kon bergen, een alternatieve vorm van waterbergen in het gedachtegoed van SpongeJob Zuidas. In dit project (2006-2007) werd verkend hoe alternatieve vormen van waterberging een relevante rol konden in hoogstedelijke ontwikkeling en transformatie. Voortgestuwd op de energie van Amsterdam Rainproof en Green Deal Groene Daken werd de waarde van waterberging in combinatie met groene (multifunctionele) daken zichtbaar. TIP: volg ontwikkeling van opvolger GDGD: Nationaal Daken Plan.

Waterneutrale bouwenvelop en Hemelwaterverordening
Bij gronduitgifte op de Zuidas werd het concept van het blauw-groene dak via de privaatrechtelijke waterneutrale bouwenvelop aan ontwikkelaars en ontwerpers meegegeven. Hiermee werd invulling gegeven aan de ambitie op klimaatadaptatie van de Gemeente Amsterdam alsmede de waterbergingsopgave namens het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. De opname en acceptatie ervan in de markt was soepel. In de grondprijsonderhandeling was het een win-win voor alle partijen. In andere gebiedsontwikkelingen in Amsterdam werd dit overgenomen: oa Sloterdijk, Zeeburgereiland, Centrumeiland en Buiksloterham. Het vormde de opmaat om op de schaal van Amsterdam dit principe vast te leggen in de Hemelwaterverordening Amsterdam (Q1 2021);  alle nieuwe ontwikkelingen en transformaties dienen een waterbergend karakter mee te krijgen.

Internet-of-Things en microwatermanagement
Op het eerste polderdak (Old School Zuidas) werd oorspronkelijk een stationaire leegloop van de waterberging voorzien. Op het laatste moment werd een klep die de waterstand kon reguleren als extra innovatief element aan de realisatie toegevoegd, gefinancierd uit het Onderzoek en Innovatie-programma van Waternet. Hiermee werd een complex governance vraagstuk ontsloten: kan een publieke waterbeheerder op privaat terrein waterbergend vermogen beïnvloeden? Ervaringen hierover waren al opgedaan bij de ontwikkeling van de Slimme Regenton (Action-discussion @ WOW Amsterdam). 

De Diamant is slim, doordat hij is verbonden met internet. We kunnen via een app en een server de vullingsgraad van de ton reguleren. We kunnen ervoor zorgen dat extra waterbergend volume aanwezig is als er een (extreme) regenbui aankomt, zodat er minder water via de regenpijp naar de openbare ruimte en de riolering stroomt. Hierdoor kan overlast en schade worden verminderd. Het principe dat kleinschalige waterbergingen op privaat terrein een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een klimaatadaptieve stad wordt onder meer doorontwikkeld via het project RESILIO. Via microwatermanagement kunnen we waterbeschikbaarheid in tijden van droogte en waterbergend vermogen voor opvang van (extreme) neerslag optimaliseren.

Waterbeschikbaarheid als blauwe sleutel
Groene daken koelen - zolang er water beschikbaar is. Aan groene daken worden vele eigenschappen toegeschreven, maar een groot aandeel daarvan is primair afhankelijk van de waterbeschikbaarheid. Het project SmartRoof 2.0 toonde via wetenschappelijk 

RESILIO
In het project RESILIO worden op bestaand vastgoed (met focus op woningcorparaties) blauw-groene daken gerealiseerd met een substantiële buffercapaciteit (60-90 mm buien), die via slimme kleppen (Internet of Things) en een beslissingsondersteunend systeem (BOS) wordt geoptimaliseerd. De waarde van deze systemen heeft zich al bewezen bij nieuwbouw en gebiedsontwikkeling. Met een EU-subsidie richt RESILIO zich op de opschaling van slimme blauw-groene daken op de bestaande sociale woningvoorraad. Middels microwatermanagement optimaliseren we de buffercapaciteit en de waterschikbaarheid en daarmee:

• Daken die aantrekkelijk groen blijven in tijden van droogte (plus verhoogde biodiversiteit);
• Verdampend vermogen dat tijdens hittegolven een koelend effect heeft op oververhitte woningen en de stad;
• Beperking van overlast en schade door (extreme) neerslag.

Het BOS zorgt dus voor een specifiek watermanagementadvies voor iedere microwaterberging, zodat die kan bijdragen aan de realisatie van een aantrekkelijke, biodiverse en klimaatadaptieve stad.

Het project is met een budget van € 6M voor 80% gefinancierd door de EU via het Urban Innovative Action-programma. Het bouwt voort op de ontwikkeling van het Polderdak op de Zuidas.


Meer lezen
RESILIO
Urban Innovative Actions