Probleem
Biologische monitoring van water is duur en tijdrovend. Vanuit kostenoverweging is het ecologisch monitoringsnetwerk niet optimaal ingericht. De huidige resultaten hebben een relatieve grote foutmarge en zijn vaak pas een half jaar na bemonstering beschikbaar. Ze zijn vaak wel wettelijk verplicht voor de toestandsbepaling (EKR-scores). Er is dan ook een behoefte aan een techniek die goedkoper is en minstens dezelfde informatie kan leveren voor een dergelijke toestandsbepaling. eDNA analyses bezitten deze potentie.
De techniek levert betrouwbare data op maar is nog niet direct klaar voor gebruik. Met name de dataopslag en data-interpretatie vragen aandacht.
Doel
Het verkrijgen van een nieuwe tool in de ecologische ‘monitoringstoolbox’ die een betrouwbaarder beeld geeft van de ecologische toestand van een watersysteem. Ook nagaan of de eDNA-datasets gebruikt kunnen worden voor toestandsbepaling (EKR-toetsing) en watersysteemanalyses.
Stand van zaken
Het STOWA-project Voedselwebanalyse kent een relatief lange doorlooptijd. Uit de uitgevoerde metingen blijkt dat eDNA veel soorten kan detecteren, zoals bacteriën, microben, algen, zoöplankton en vissen. Deze techniek levert hierdoor heel veel informatie op en levert daarmee (in potentie) waardevolle aanvullende inzichten in het huidige ecosysteem. Een deel van de verzamelde gegevens blijkt nog lastig te duiden. Recent zijn daarom ook de WUR (Wageningen University & Research) en de Radboud Universiteit aangesloten om kennisvragen over de verzamelde dataset te beantwoorden. In 2020 heeft STOWA extra data verzameld en andere waterschappen benaderd voor deelname aan een vierjarig onderzoek met deze universiteiten. De benodigde financiën voor dit onderzoek zijn nog niet rond waardoor dit spoor vertraging oploopt. Het onderzoeksvoorstel is in april 2021 ingediend, het is de verwachting dat dit in de loop van 2022 zal starten. In de tussentijd blijft Delfland partner om kennis en ervaring met de techniek op te blijven doen. Delfland blijft een belangrijke ambassadeur van dit wetenschappelijke spoor.
(Potentiële) impact
Biologische monitoring van oppervlaktewater met eDNA heeft de potentie van een gamechanger. Deze methode resulteert in potentie in een efficiëntere en betrouwbaardere biologische monitoring en een herziening van het huidige ecologisch meetnet. Dit kan resulteren in een grotere rol voor ecologische monitoring bij de bepaling van de waterkwaliteit en daarmee een beter inzicht in die waterkwaliteit. Voor Aquon betekent dit dat er minder routinematig veld- en microscooponderzoek nodig is en er juist meer aandacht aan specifieke waterkwaliteitsproblemen kan worden besteed. Waterkwaliteitsmodellen die gebruik maken van eDNA-data zullen beter aansluiten op de werkelijkheid en kunnen daardoor beter voorspellen wat er gebeurt bij veranderingen van de waterkwaliteit. Dit resulteert uiteindelijk ook in een betere onderbouwing van investeringsbeslissingen.