Omdat polymeren een flinke klimaatimpact hebben en tot nu toe alleen de prijs en kwaliteit werden meegenomen in de aanbesteding, valt hier een aanzienlijke duurzaamheidswinst te behalen.
Ontwateren van slib
Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) heeft drie slibontwateringsinstallaties. Hierin wordt al het slib ontwaterd dat in de rioolwaterzuiveringsinstallaties van AGV wordt geproduceerd. Ontwatering is nodig, omdat het efficiënter en milieuvriendelijker is om minder nat slib te transporteren naar een eindverwerker. Bij dit ontwateren worden polymeren gebruikt als hulpstoffen. De polymeren zorgen voor de binding van de slibdeeltjes, waardoor het vrije water gemakkelijker kan worden verwijderd.
Klimaatimpact in de aanbesteding meewegen
De klimaatimpact van polymeren is hoog. Voor de klimaatvoetafdruk van Waternet/AGV is de impact van polymeren ingeschat op 2 kton CO2-eq in 2020. De klimaatimpact van polymeren vormt een aanzienlijk deel van onze klimaatvoetafdruk. Volgens de klimaatmonitor van de Waterschappen gaat het om circa 36% van de totale broeikasgasemissies van AGV (exclusief de directe emissies van lachgas en methaan uit de rwzi’s). Tot op heden werden in de aanbestedingen van polymeren de kwaliteit en de prijs meegewogen. Graag willen we daaraan ook het aspect duurzaamheid toevoegen, zodat de klimaatimpact van polymeren kan worden verlaagd. Naast het bepalen van de impact van de productie en het transport van polymeren, wordt ook de impact op het proces meegewogen. Een hogere ontwatering leidt tot een lagere milieu-impact (aangezien dit weer leidt tot een lagere impact in het transport en de verwerking van het slib).
Samenwerking
Vorig jaar hebben het adviesbureau CE Delft, de Unie van Waterschappen en een aantal waterschappen (waaronder AGV) onderzocht hoe de klimaatimpact (CO2-eq. voetafdruk) kwantitatief kan worden meegewogen in aanbestedingen van polymeren voor slibontwatering en -indikking. CE Delft heeft hiervoor een eerste versie van een Excel-tool ontwikkeld, waarmee de klimaatvoetafdruk van de polymeren en de invloed van de werking van polymeren op de klimaatvoetafdruk van de slibontwatering kan worden doorgerekend.
Vervolgtraject
In 2020 is een vervolgtraject gestart, een ‘buyer group’, gesteund door PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken, en Rijkswaterstaat. De buyer group heeft tot doel de CO2-beprijzing concreet te maken en de CO2-emissiereductie en circulariteit realiseren. In dit vervolgtraject zijn wederom verschillende waterschappen (waaronder AGV), de Unie van Waterschappen en CE-Delft betrokken. En natuurlijk is hiervoor ook medewerking van de leveranciers en producenten nodig!
Planning
De aanbestedingstool willen we graag in de praktijk testen. Dit doen we door nu eerst de klimaatimpact te bepalen van verschillende polymeerproducten. Dat doen we samen met onze polymeerleveranciers voor de slibontwateringsinstallatie Horstermeer. Daarna bepalen we of we met deze tool verdergaan in een echte aanbesteding. Zo ja, dan gaan we mogelijk bij de volgende aanbesteding van polymeer bij de slibontwateringsinstallatie Horstermeer de klimaatvoetafdruk van de polymeren meewegen.
Beperkte klimaatimpact
Nu is de slibontwateringsinstallatie Horstermeer een relatief kleine slibontwateringslocatie, waardoor de klimaatimpact beperkt is (circa 7% van het totale polymeerverbruik van AGV). Maar we kunnen wel van deze aanbesteding leren en ervaring opdoen met het meewegen van duurzaamheid (zowel wij als de leveranciers en de producenten). Als dit succesvol is, kunnen we ook in een toekomstige aanbesteding voor de slibontwateringsinstallatie van de rwzi Amsterdam-West de duurzaamheid meewegen (85% van het totale polymeerverbruik van AGV). Als het ons zou lukken om daar de klimaatvoetafdruk van polymeren te halveren, zou dit kunnen leiden tot een afname van 1000 ton CO2‑eq/jaar. Dit is ongeveer dezelfde impact als de klimaatvoetafdruk van het wagenpark van Waternet in 2020 of het slibtransport (ook in 2020). Dat laatste geeft maar weer eens aan dat het belangrijk is om ook de impact van slibtransport mee te wegen voor het bepalen van de klimaatimpact.
Meer lezen
https://www.h2owaternetwerk.nl/vakartikelen/duurzaam-inkopen-van-polymeren-met-de-cetendertool
https://www.pianoo.nl/nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-duurzaam-inkopen/ontwikkelingen/buyer-groups
https://www.waterforum.net/waterschappen-gaan-gebruik-polymeren-serieus-aanpakken/
www.uvw.nl/wp-content/uploads/2020/09/Klimaatmonitor-Waterschappen-2019.pdf
Projectupdate maart 2024
In het najaar van 2023 is besloten om de CE Tendertool toe te passen voor de aanbestedingen voor het polymeerverbruik voor alle slibontwateringsinstallaties van het waterschap AGV.
De aanbesteding van polymeren voor de SOI Amsterdam-West loopt nu, de aanbiedingen zijn al binnen en de testen van de producten lopen. Daarop volgen de aanbestedingen van polymeren voor SOI Horstermeer en Amstelveen.
Er wordt gerekend met een CO2-prijs van 875 euro/ton CO2-eq, conform het nieuwe bestuursakkoord van het waterschap AGV (2023-2027).
Projectupdate juni 2023
Er wordt nu gewerkt aan het beschrijvend document voor aanbestedingen van ontwateringspolymeren, waarin 17 waterschappen samenwerken.
Bij dit document wordt de CE Tendertool als optie meegenomen.
Voor de aanbesteding van SOI Horstermeer zullen we dit beschrijvend document gebruiken waarbij de CE Tendertool ook wordt uitgevraagd.
Projectupdate juli 2022
De aanbesteding van AGV bij SOI Horstermeer is wederom uitgesteld, deze start waarschijnlijk in september 2022. Reden voor uitstel is recente wijzigingen in de slibsamenstelling, voor de aanbesteding willen we een stabiele situatie creëren.
Ondertussen is een eerste pilot afgerond waarbij de Tendertool van CE Delft voor het eerst is getest bij een aanbesteding, namelijk bij poly-electroliet ingezet voor indikking bij het perceel Garmerwolde van Waterschap Noorderzijlvest. Er heeft een evaluatie van deze pilot plaats gevonden en de bevindingen uit deze pilot zijn gedeeld met de Buyer Group.
Projectupdate januari 2022
Voor AGV is de aanbesteding bij SOI Horstermeer uitgesteld, deze start waarschijnlijk in maart 2022. Hierbij willen we gebruik maken van de TenderTool ontwikkeld door CE Delft.
De CO2-voetafdruk van de productie van ontwateringspolymeren en de CO2-impact van de verwachtte ontwatering worden meegewogen in deze aanbesteding, met een prijs van 100 euro/ton CO2-eq. Onderdeel van deze aanbesteding is ook het testen van de polymeren op ontwatering. Daarmee is dit de eerste keer dat AGV deze specifieke tool gebruikt om CO2-impact mee te wegen bij een aanbesteding van hulpstoffen.