Geef een korte en duidelijke beschrijving.
De grachten van Utrecht verbinden de Vecht en de Kromme Rijn. De Weerdsluis, in het centrum van Utrecht, vormt een migratieknelpunt voor vissen. Juist in het voorjaar, als de vissen migreren, is de sluis dicht en is er geen directe verbinding voor vissen richting de Kromme Rijn. Om dit probleem op te lossen bedachten we de visdeurbel. In het voorjaar van 2021 plaatsten we een onderwatercamera in de sluis met een livestream www.visdeurbel.nl. Utrechters en andere geïnteresseerden konden op een digitale (vis)deurbel drukken als ze een vis zagen. De sluiswachter kreeg alle foto’s binnen, zodat hij wist wanneer er vis voor de sluis lag en hij de sluis kon schutten. Meer dan 400.000 bezoekers hebben ruim 100.000 keer op de bel gedrukt, waarmee vele vissen hun route konden vervolgen. Naast het bevorderen van vismigratie kregen miljoenen mensen in binnen en -buitenland een kijkje onder water en zorgden we zo voor draagvlak en betrokkenheid voor onderwaternatuur.
Geef onder punt 1 t/m 6 duidelijk aan wat de toegevoegde waarde is van jouw inzending. Bekijk de criteria waarop de jury van de Waterinnovatieprijs de inzendingen toetst.
Beschrijf kort voor welk probleem of voor welke uitdaging jouw project een oplossing biedt en op welke manier.
Allereerst lost de visdeurbel een complex vismigratieknelpunt op. De Weerdsluis ligt in het historische centrum van Utrecht, waardoor het realiseren van een vispassage geen makkelijke opgave is. Bovendien wordt de sluis handmatig bediend, zodat visvriendelijk sluisbeheer niet kan worden ingeregeld. Met de visdeurbel weten we precies wanneer vis ligt te wachten en de sluis geopend moet worden.
Daarnaast draagt de visdeurbel enorm bij aan waterbewustzijn, door mensen onderdeel te maken van de oplossing. Vele miljoenen mensen hebben van de visdeurbel vernomen. Uit de vele reacties in de (sociale) media bleek dat het voor veel mensen onbekend was dat er zoveel vissen in de gracht leven. En velen uitten trots dat dit in hun stad was.
Is jouw inzending vernieuwend en origineel ten opzichte van het bestaande aanbod? Steek jij jouw nek uit? Is er sprake van doorontwikkeling en vasthoudendheid?
Het is de eerste visdeurbel ter wereld. Het is ook de eerste vismigratieoplossing die op basis van burgerparticipatie functioneert. Aan de achterkant wordt data geregistreerd, die met behulp van self learning software geanalyseerd wordt, zodat we meteen de visstand monitoren. Kortom: met een project van relatief simpele opzet (camera, livestream, website met deurbel) kunnen 3 opgaven van het waterschap en de gemeente worden opgepakt:
1. Het oplossen van een vismigratieknelpunt
2. Het onderzoeken en monitoren van de visstand
3. Het creëren van enorme betrokkenheid en waterbewustzijn
Is jouw inzending kostenefficiënt en levert het een concrete besparing op? Heb je eventueel een business case?
Doorgaans kost het realiseren van een vispassage veel tijd en geld, zeker in een dichtbebouwde stedelijke omgeving met historische waarde. De visdeurbel is in enkele maanden van idee tot uitvoering uitgewerkt, is eenvoudig van opzet en kost daarmee een fractie van wat een vispassage zou kosten. En nog belangrijker: het creëert een grote betrokkenheid en waterbewustzijn in de stad. Dit heeft ertoe geleid dat de gemeente Utrecht en HDSR gestart zijn met meerdere, nieuwe projecten om de onderwaternatuur in de stad en de beleving hiervan te verbeteren.
De visdeurbel laat inwoners en sluisbeheerders nadenken over de barrières die we hebben gemaakt voor de natuur. En dat er soms heel andere oplossingen mogelijk zijn dan we tot nu toe kenden.
In hoeverre draagt de innovatie bij aan een duurzamer Nederland? Is de innovatie duurzaam, toekomstgericht en milieuvriendelijk? In hoeverre wordt de CO2-footprint van de innovatie klein gehouden?
De visdeurbel bestaat uit een enkele onderwatercamera met een livestream verbinding. De bouwmaterialen en -activiteiten zijn in vergelijking met een vispassage verwaarloosbaar. Al snel kregen we de vraag of het niet geautomatiseerd kon worden. Maar automatisering zou in het geval van de Weerdsluis complexe en fysieke interventies vragen. Juist het werken met de compacte opstelling dat de visdeurbel nu is en de inzet van het publiek, maakt dat de oplossing klein, elegant en met zeer beperkte middelen succesvol is.
Door de data van de visdeurbel weten we hoeveel vis, welke soorten en op welke momenten bij de sluis aankomen. Hierdoor kunnen we meer gericht beheer en maatregelen uitvoeren.
Is jouw inzending een goed voorbeeld van succesvolle samenwerking? Ben jij in gezamenlijkheid tot dit resultaat gekomen? In hoeverre is samengewerkt met partners en is gebruikgemaakt van participatie?
De visdeurbel heeft drie zeer betrokken opdrachtgevers; de gemeente Utrecht, HDSR en waterschap AGV. Binnen de gemeente Utrecht waren de sluiswachters enorm betrokken en bereid de sluis keer op keer te openen. Daarnaast zocht OAK, de trekker van dit project, de samenwerking met KBTS (cameramonitoring), Jan Paul van Muijen (webdeveloper) en een streamingsdienst. En bovenop deze enthousiaste samenwerking deden ruim 400.000 mensen in binnen- en buitenland mee via de visdeurbel.nl om dit project een succes te maken. Deze werkwijze past bij het waterschap van de toekomst; een waterschap dat verschillende opgaves combineert en in samenwerking met professionals en de burger zelf op een gedragen manier tot uitvoering brengt.
Upload minimaal 2 foto's van jouw inzending. Deze worden gebruikt voor publicatiedoeleinden over de Waterinnovatieprijs.
Voeg eventuele aanvullende beschrijving toe en/of voeg digitale informatie toe, zoals weblinks, brochures, digitaal foto- en videomateriaal, presentaties, persberichten etc.
www.visdeurbel.nl
Vul hier de naam of namen in van de inzenders van het idee. Deze zal vermeld worden bij het idee.
OAK Consultants, gemeente Utrecht, HDSR, Waterschap Amstel Gooi & Vecht