Geef een korte en duidelijke beschrijving.
Nederland heeft 300.000 km aan waterwegen. Omdat 60% van het land kwetsbaar is voor overstromingen is de bestrijding van invasieve soorten die schade toebrengen aan dijken en oevers belangrijk. Het bestrijden van de muskus- en beverrat kost jaarlijks ongeveer 35 miljoen Euro. Hiervan moet 70% worden ingezet voor het speuren naar de muskus- en beverrat wat daarmee het meest tijdrovende en kostbare onderdeel van het vangproces is. Om muskus- en beverratten sneller en gevoeliger te kunnen lokaliseren, is een methode gebaseerd op environmental DNA (eDNA) ontwikkeld. Deze methode gaat uit van het vlak dekkend bemonsteren van de waterwegen door deze met behulp van een geografisch informatiesysteem (GIS) op te delen in lengtes van 5km. Om het bemonsteren kosteneffectief te maken is een automatisch bemonsteringsapparaat (autosampler) ontwikkeld. De autosampler bemonsterd 0,5 liter water over een 5km traject, maar kan daarnaast ook ingesteld worden op andere afstanden en bemonsteringsintervallen. Het apparaat is robuust, gebruiksvriendelijk, en geschikt voor varen, lopen en bemonsteren vanaf een varende of vliegende drone. De autosampler wordt initieel gebruikt voor het opsporen van muskus- en beverratten, maar kan in de toekomst ook gebruikt worden voor andere doeleinden.
Geef onder punt 1 t/m 6 duidelijk aan wat de toegevoegde waarde is van jouw inzending. Bekijk de criteria waarop de jury van de Waterinnovatieprijs de inzendingen toetst.
Beschrijf kort voor welk probleem of voor welke uitdaging jouw project een oplossing biedt en op welke manier.
Het bemonsteren met de autosampler verkort de tijd die nodig is om met eDNA muskus- en beverratten op te kunnen sporen. Hierdoor kunnen de aanzienlijke kosten van het speuren naar locaties waar muskus- en beverratten zich ophouden, verlaagd worden.
Is jouw inzending vernieuwend en origineel ten opzichte van het bestaande aanbod? Steek jij jouw nek uit? Is er sprake van doorontwikkeling en vasthoudendheid?
Speuren naar muskus- en beverratten gebeurt nu nog visueel, en is daarom tijdrovend. Ook vereist het veel expertise en ervaring om de sporen van muskus en beverratten te onderscheiden van sporen van andere dieren. Afhankelijk van het gedrag van de dieren en de omstandigheden in het veld kunnen visuele sporen ook gemist worden. Het gebruik van eDNA is een gevoelig en zeer specifiek alternatief dat deze problemen adresseert. Het bemonsteren met de autosampler vereist in tegenstelling tot visueel speuren geen hoge mate van expertise.
Is jouw inzending kostenefficiënt en levert het een concrete besparing op? Heb je eventueel een business case?
Verwacht wordt dat het bemonsteren met een autosampler in plaats van visueel speuren zal leiden tot een significante verlaging van de kosten van het bestrijden van muskus- en beverratten. Er is een voorlopige business case die bijgesteld wordt met de resultaten van het Life-MICA project waar de eDNA methode en de autosampler onderdeel van zijn.
In hoeverre draagt de innovatie bij aan een duurzamer Nederland? Is de innovatie duurzaam, toekomstgericht en milieuvriendelijk? In hoeverre wordt de CO2-footprint van de innovatie klein gehouden?
Testen op eDNA is dermate specifiek, dat er geen verwarring met andere soorten mogelijk is. Er worden dus geen vangmiddelen geplaatst op plekken waar dat niet nodig is. Dit zal de bijvangst van de muskusratbestrijding nog verder omlaag brengen. Omdat de methode zo gevoelig is kunnen ook in gebieden met zeer lage populaties muskus- en beverratten gevonden worden. Ook is het mogelijk om in de toekomst de autosampler in te zetten voor bemonstering voor andere doeleinden zoals detectie van andere invasie soorten, beschermde dieren, of waterkwaliteit.
Is jouw inzending een goed voorbeeld van succesvolle samenwerking? Ben jij in gezamenlijkheid tot dit resultaat gekomen? In hoeverre is samengewerkt met partners en is gebruikgemaakt van participatie?
Dit project is een samenwerking van de waterschappen met de Universiteit van Amsterdam. De autosampler is bedacht en ontwikkeld door de UvA, en getest door muskusratbestrijders. Het is een samenwerking waar de technische en wetenschappelijke kennis van de UvA geïntegreerd wordt met de expertise van de waterschappen.
Upload minimaal 2 foto's van jouw inzending. Deze worden gebruikt voor publicatiedoeleinden over de Waterinnovatieprijs.
Vul hier de naam of namen in van de inzenders van het idee. Deze zal vermeld worden bij het idee.
UvA: Timo Breit, Rob Dekker, Han Rauwerda, Wim Ensink, Mirjam Boonstra, Tjeerd Weijers, Daan Giesen UvW: Dolf Moerkens
Wetterskip Fryslan: Abel de Boer
HDSR: Bart Konijn